Verslag van een rechtszitting
Kevin* is geboren en getogen op het Brabantse woonwagenkamp. Hij woont sinds 2004 in een woonwagen op nummer 39A. Inmiddels met vrouw en 2 (kleine) kinderen. Vader woont op 39. De rest van de familie woont verspreid over het kamp. Kevin vroeg in 2004 om een bouwvergunning voor 39A, maar die heeft het college van burgemeester en wethouders nooit gegeven. In de zomer van 2018 valt de politie Kevins woonwagen binnen en vindt daar 5 kilo henneptoppen. De woonwagen gaat een paar maanden op slot.
De gemeente heeft Kevin nu in de smiezen en eist dat hij zijn woonwagen weghaalt van 39A. De woonwagen staat niet alleen illegaal op een groenstrook, maar ook te dicht bij een gasleiding. En de nok is te hoog. Kevin wendt zich tot de rechter in Den Bosch, bij wie hij nul op het rekest krijgt. Hij laat het er niet bij zitten en stapt naar de Raad van State. Want had een medewerker van de gemeente hem in 2010 niet verteld dat hij kon blijven wonen op 39A? De Raad van State ziet daarvoor geen enkele aanwijzing en geeft Kevin dit voorjaar ook ongelijk. De woonwagen moet weg van 39A. De elektriciteit wordt afgesloten.
Bibob
Kevin weet het goed
gemaakt: hij verhuist de woonwagen gewoon naar nummer 41. Die plek is toch van
hem. De gemeente laat Kevin daarop langs de lat van de Bibob (Wet bevordering
integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur) leggen, en daar komt hij
niet goed vanaf. Er is ‘ernstig gevaar dat de aangevraagde omgevingsvergunning
mede zal worden gebruikt om strafbare feiten te plegen.’ Heeft vast te maken
met zijn wietverleden. Kevin krijgt daarom geen ook omgevingsvergunning voor
41. ‘We kunnen nu nergens meer naartoe’, zegt Kevin tegen de Bossche voorzieningenrechter
Maarten Verhoeven. Kevin is tegen de beslissing van het college van
burgemeester en wethouders in bezwaar gegaan bij de beroepscommissie van de
gemeente, maar in de tussentijd wil hij met zijn woonwagen wel van 39A naar
kunnen 41 verhuizen. Het is aan de rechter.
Caravan
‘We zitten nu in een caravan op 41, maar die is veel te klein voor ons’, zegt Kevin tegen voorzieningenrechter Verhoeven. De caravan is 19 vierkante meter groot, de woonwagen 104 vierkante meter. Voordeel is wel dat hij op nummer 41 water en elektriciteit heeft. ‘Hebt u ook naar andere woonruimte gezocht, want het zal geen pretje zijn geweest, al die maanden in een caravan’, vraagt rechter Verhoeven. Dat heeft Kevin niet. Zijn advocate Amber Schollaardt: ‘De band met het woonwagenkamp is heel sterk. Hij is er geboren, de kinderen zijn er geboren. Mijn cliënt wil nergens anders naartoe.’ Reden waarom het aanbod van de gemeente om te helpen bij het vinden van woonruimte buiten het kamp op niets uitliep, voegt gemeenteadvocaat Pommer eraan toe. ‘Wat gebeurt er eigenlijk met de woonwagen als er bestuursdwang wordt uitgeoefend (juridische taal voor de daad bij het woord voegen, red.)? Wordt de wagen dan gesloopt, of ergens gestald?’, wil de rechter weten. Gemeenteadvocaat Frank Pommer: ‘Mijnheer kan de woonwagen zelf verwijderen. Als dat niet gebeurt, dan doet de gemeente dat. Hij moet er dan wel rekening mee houden dat de woonwagen uit elkaar wordt gehaald en wellicht wordt vernietigd.’
Marchanderen
Verwijderen of vernietigen, daar heeft Kevin nog niet over nagedacht. ‘U wilt hem alleen maar op 41 hebben’, concludeert de rechter. Kevin: ‘Eigenlijk wel.’ De hoorzitting bij de bezwaarschriftencommissie over de (afgewezen) verhuizing naar nummer 41 is half december. Voor de gemeente is het zo klaar als een klontje: na de uitspraak van de Raad van State in maart van dit jaar had de woonwagen allang weg moeten zijn van 39A. Gemeenteadvocaat Frank Pommer: ‘Nu moet er duidelijkheid komen.’ Op 1 december moet het gebeurd zijn. Want: ‘Je kunt niet eindeloos marchanderen met een onherroepelijke uitspraak. Als je dat wel doet, zet je de bijl aan de wortels van de rechtsstaat.’
Beroep
Kevins bezwaarprocedure bij de gemeente kan nog heel lang duren (hoorcommissie, beslissing op bezwaar ergens voor de lente, vervolgens beroepsschrift, verweerschrift), constateert rechter Verhoeven. En welke waarde heeft zo’n bezwaarprocedure dan nog? De rechter: ‘Als we het op de reguliere manier doen, ben je anderhalf jaar verder. U kunt ook besluiten om rechtstreeks in beroep te gaan bij ons. Als de gemeente daarmee instemt, dan zouden wij het beroep met spoed in januari of februari kunnen behandelen. Als u daarmee instemt, dan hebben het hier vandaag alleen nog over de vraag hoe we tot die tijd met elkaar omgaan.’ Gemeenteadvocaat Frank Pommer weet het nog beter gemaakt: ‘Waarom leggen we de zaak vandáág niet inhoudelijk aan u voor?’ Dat ziet rechter Verhoeven niet zitten. ‘Deze zaak leent zich voor een behandeling door 3 rechters.’
Lachertje
Kevin heeft er wel oren naar om de hele procedure bij de rechtbank af te handelen. ‘Zolang de woonwagen kan blijven staan op 39A’, voegt advocate Amber Schollaardt eraan toe. De rechter: ‘En dat uw cliënt in de caravan op 41 kan blijven, neem ik aan. We zouden de zaak dan bevriezen tot de behandeling door de meervoudige kamer.’ De gemeente wil best instemmen met een rechtstreeks beroep bij de rechtbank, maar ‘de woonwagen moet wel weg van 39A’, vindt de gemeenteadvocaat. ‘Handhaving wordt een lachertje als de gemeente zou zeggen: laat die woonwagen maar staan. De Raad van State heeft de gemeente volledig gelijk gegeven, en dan zouden wij die illegale situatie gaan faciliteren. Je bent dan als overheid, en ook een beetje als rechter, volstrekt ongeloofwaardig. Je moet je dan echt afvragen hoever de competentie van een enkelvoudige voorzieningenrechter mag reiken.’ ‘Daar zal ik een nachtje over moeten nadenken’, reageert rechter Verhoeven.
Tillen
Kevin weet 1 ding zeker: de
woonwagen kan niet over de weg vervoerd worden. ‘Daar is hij veel te groot
voor. We kunnen hem alleen maar met een hijskraan naar een andere plek op het
kamp tillen.’ Voorzieningenrechter Verhoeven: ‘Vat ik het zo goed samen: u wilt
dat de caravan op 39A blijft staan en in de caravan kunt blijven op 41 tot de
rechtbank het beroep behandelt, en dan maar hopen dat u de woonwagen kunt
optillen en op 41 kunt zetten, en de gemeente zegt: we willen helpen om te
onderzoeken waar de woonwagen naartoe kan, maar de woonwagen moet wel weg van
39A. Doet u het niet, dan doen wij het.’ Zo heeft de rechter het goed
samengevat. ‘Ik ga een ordemaatregel nemen. Dat houdt in: er komt een zitting
aan, en tot die tijd moet dit gebeuren om ervoor te zorgen dat het niet in de
soep loopt.’
Uitspraak
Om ervoor dat de boel op het woonwagenkamp niet in de soep loopt, besluit voorzieningenrechter Verhoeven een week later dat Kevin de woonwagen tot en met de uitspraak van de rechtbank naar nummer 41 kan verplaatsen. ‘Alsof hem een vergunning is verleend.’ De rechter gaat ervan uit dat de rechtbank waarschijnlijk half februari al uitspraak zal doen. ‘De ordemaatregel werkt dus maar gedurende een korte periode.’ De woonwagen moet, na de uitspraak van de Raad van State, hoe dan ook weg van nummer 39A, bevestigt de rechter. Kevin draait op voor de kosten van de verplaatsing of demontage. Hij geeft Kevin ook een waarschuwing: ‘Als op nummer 41 een misdrijf of overtreding van de Opiumwet wordt gepleegd of een ander misdrijf, dan vervalt de voorlopige voorziening automatisch.’ Ook als de rechtbank in februari in het nadeel van Kevin beslist, loopt de ordemaatregel af. Dan staat de woonwagen illegaal op nummer 41.
* Dit is niet zijn echte naam.
