Voorzitter Raad voor de rechtspraak pleit nauwere samenwerking tussen instituties en organisaties die de rechtsstaat gezamenlijk vormgeven
‘De rechtsstaat is niet opeens minder nodig als het economisch minder goed gaat.’ Dit stelt Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, vandaag in zijn nieuwjaarstoespraak. Het is volgens Naves noodzakelijk dat de instituties die de kern vormen van de democratische rechtsstaat een robuuste en stabiele begroting hebben én houden. Daarnaast zijn extra investeringen nodig om de toegang tot het recht te vergroten en versterken, maar ook om ervoor te zorgen dat mensen zich beter gehoord voelen.
Financiële stabiliteit is voor de Rechtspraak een vereiste om door te kunnen gaan met ontwikkelingen die een lange adem vergen, zoals ontwikkelingen op het gebied van innovatie en digitalisering. Maar bijvoorbeeld ook voor het opzetten van nieuwe vormen van rechtspraak, zoals de wijkrechtspraak die in steeds meer steden wordt geïntroduceerd.
Lange termijn
Naves doet zijn oproep in een tijd waarin er grote maatschappelijke discussie is over thema’s als bestaanszekerheid, wonen, klimaat en immigratie. Tegelijkertijd is er ook sprake een afkoelende economie. Naves: ‘De roep om oplossingen klinkt hard (…). Maar we weten ook dat het vinden van oplossingen complex en kostbaar is.’ Hij waarschuwt om winst op korte termijn te verkiezen boven investeringen waarvan het effect vaak pas later zichtbaar is, zoals in de rechtsstaat.
Extra investeringen
Naast een robuuste financiering pleit de voorzitter van de Raad ook voor noodzakelijke, extra investeringen om de rechtsstaat te verbeteren. Bijvoorbeeld om de
aanbevelingen uit het reflectierapport van familie- en jeugdrechters in praktijk te brengen en om de torenhoge werkdruk binnen de Rechtspraak aan te pakken. Het zijn volgens Naves investeringen die er uiteindelijk toe leiden dat mensen zich beter gehoord voelen en waardoor de toegang tot de rechter wordt vergroot. Naves: ‘Hetzelfde geldt voor ons pleidooi om de al ingezette daling van de griffiekosten voort te zetten en zorg te dragen voor adequate rechtsbijstand voor mensen die het niet breed hebben. Zodat je portemonnee niet bepaalt hoeveel recht je hebt op rechtvaardigheid.’
Samenwerking
In zijn toespraak hield Henk Naves ook een warm pleidooi voor nauwere samenwerking tussen instituties en organisaties die de rechtsstaat gezamenlijk vormgeven. Het gaat om samenwerking die verder gaat dan tot nu toe meestal gebruikelijk is binnen de trias politica en individuele organisatiebelangen overstijgt, zonder daarbij de onpartijdige en onafhankelijke rol van de Rechtspraak uit het oog te verliezen. Iets wat volgens Naves in de praktijk al dagelijks gebeurt. Bijvoorbeeld bij de eerder genoemde wijkrechtspraak, maar ook bij de inzet van schuldenfunctionarissen die in rechtbanken mensen met problematische schulden in contact brengen met de schuldhulpverlening van hun gemeente. Naves: ‘Het zijn voorbeelden waarbij we gebruikmaken van het beste dat ieder van ons kan geven aan de samenleving.’
